رسالة فی الخراج (شیبانی)رسالة فی الخراج تالیف شیخ ماجد بن فلاح الفاضل الشیبانی از معاصرین مقدس اردبیلی است. ۱ - انگیزۀ مؤلفپس از این که شیخ ابراهیم قطیفی و محقق اردبیلی در رد بر رسالۀ خراجیۀ محقق کرکی کتاب‌هایی را تالیف نمودند، فاضل شیبانی این کتاب را تالیف نموده و در آن نظریات محقق کرکی در حلیت گرفتن خراج را تقویت و اقوال شیخ ابراهیم و محقق اردبیلی را تضعیف نموده است. وی برخلاف شیخ ابراهیم قطیفی با احترام بسیار از محقق کرکی یاد نموده و به عنوان نمونه در قسمتی از کتابش دربارۀ وی می‌نویسد: المحقق المدقق فرید عصره و زمانه الشیخ علی بن عبد العالی. سید حسن صدر در قسمت دوم از کتابش مکملة امل الآمل دربارۀ فاضل شیبانی می‌نویسد: عالم فاضل فقیه کامل، له رسالة فی حل الخراج، رد فیها علی المقدس الاردبیلی و الشیخ ابراهیم قطیفی و انتصر للمحقق الکرکی. [۱]
فوائد رضویه، ص۳۶۹.
۲ - شیوۀ تالیفاین کتاب به اصطلاح شرح بالقول (قوله... اقول) می‌باشد و در آن به سبک فقه استدلالی نظریات محقق اردبیلی نقد و بررسی شده است، وی در این کتاب در اشکالات محقق اردبیلی به محقق کرکی خدشه وارد کرده و آنها را برای تحریم خراج ناکافی دانسته است. ۳ - مطالبوی در جواب محقق اردبیلی مبنی بر این که دلیلی بر این وجود ندارد که زمین‌های عراق مفتوحة العنوة هستند این گونه می‌نویسد: فان کون ارض العراق خراجیة اشهر من الشمس و ابین من امس لمن تصفح مساطیر العلماء. در این کتاب به طور گسترده نظریات شیخ طوسی ، محقق اول ، علامه حلی ، شهید اول و فاضل مقداد در کتاب هایشان بررسی شده و ثابت شده که آنان با حلیت خراج موافق بوده‌اند. وی در مورد حلیت خراج در ص۲۰ می‌نویسد: اقول لا یخفی ان المفهوم من الروایات و من کلام الفقهاء، ان وجه الحل کون الخراج حقا من حقوق المسلمین و ائمتنا اذنو لنا فی تناوله. ۴ - تاریخ تالیفبا توجه به عبارت رحمه الله که بعد از نام محقق کرکی و شهید ثانی (صفحات ۲۷ و ۱۲) و عبارت دام ظله و نظایر آن پس از نام مقدس اردبیلی در کتاب ذکر شده است این کتاب در حدود سال‌های ۹۷۰ تا ۹۹۰ ق نوشته شده است. کتاب موجود در سال ۱۴۱۳ ق چاپ شده است. ۵ - پانویس
۶ - منبعنرم افزار جامع فقه اهل بیت، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور). /span رده‌های این صفحه : کتاب شناسی
|